Kwartał może mieć charakter jednorodny ( jeden właściciel i jeden projektant), lub różnorodny ( wielu właścicieli i wielu projektantów ). Rozważam plusy/minusy takich rozwiązań.
Różnorodność jest kluczem do braku nudy. Już w średniowieczu
parcelacja kwartałów miejskich tworzyła różnorodne fasady. Parcelacja kwartału daje
możliwość realizacji inwestycji przez różnych właścicieli, zatrudniając przy
tym. różnych architektów. To daje możliwość ogromnej różnorodności miasta.
Przede wszystkim daje możliwość realnych ram realizacji inwestycji.
Jedno co mnie zastanawia, to pytanie jak wykorzystać potencjał dziedzińca. Czuję że dziedziniec skrywa w sobie przeogromny potencjał dla funkcji, która nie wymaga światła słonecznego(tj, galerie, obiekty sportowe, przemysł itp.). A dach można wykorzystać jako przestrzeń dla mieszkańców.
Zadałem sobie pytanie czy proporcje kwartału na Manhattanie
i Barcelonie to przypadek, czy jednak wymiary, które zostały tam przyjęte mają
jakieś znaczenie, otóż analizując coś takiego jak ludzka skala, proporcje
kwartałów dopasowane do ludzkich zmysłów i zachowań. To przede wszystkim skala
odległości, w której jesteśmy w stanie rozpoznać osobę z odległości. (jesteśmy
w stanie kogoś rozpoznać po sylwetce i w miarę zmniejszania odległości detale
twarzy itd.) wymiar ten nie przekracza 100 m. Większość rynków dawnych nie
przekracza tych wymiarów, a jeśli je przekracza to na rynku pojawia się element
architektoniczny zmniejszający skale. I Manhattan i Barcelona oscylują tymi
zakresami przestrzeni. Dla komfortowego użytkowania placu, skweru itp. powinna
być zachowana zasada ograniczenia przestrzeni w wymiarze ludzkim. Ludzie czują
się lepiej jeśli przebywają w pokoiku urbanistycznym (plac), w którym nawzajem
mogą się rozpoznawać.
Te dwa
budynki i filharmonia Szczecińska i budynek muzeum i plac to ikony Polskiej
architektury, ale nie dla tego tu je wrzucam. Te dwa budynki pokazują między sobą
świetną interakcje, to jest to o co mi chodzi w szachownicy. A sam budynek muzeum
jest świetnym przykładem multifunkcjonalnej ( muzeum + plac) przestrzeni pustki
(oczywiście w pozytywnych słowa tego znaczeniu) w mieście szachownicowym.
To projekt tymczasowej galerii, która co roku projektowana
jest przez innego projektanta . Pokazuje projekt autorstwa Herzog & de Meuron i Ai Weiwei , bo to
świetny przykład parkowego rozwiązania, który jednocześnie generuje fajną
przestrzeń publiczną . Między innymi tak widzę przestrzeń zieloną przy mieście
szachownicowym. Przez niska zabudowę można też generować fajną przyjazną
przestrzeń publiczną, w zestawieniu z mocną gęstą zabudową może dać ciekawy
efekt pauzy i nadać rytmu strukturze miasta . Rytm w architekturze i urbanistyce
ma kolosalne znaczenie.
Dzisiaj, krótka schemat działania miasta na szachownicy, w następnych wpisach pokaże przykłady jak mogło by funkcjonować strefa zielona i strefa multifunkcjonalnego bloku.
Dla mnie rodzi się pytanie czy istnieje takie rozwiązanie który pogodzi dwie koncepcje urbanistyczne, tzn. mocna kartezjańska siatka i zielona zabudowa. Jak zbudować strukturę, która będzie jednym i drugim,
I to co mi ostatnio chodzi po głowie to miasto w kształcie szachownicy, z przeplecionymi terenami zieleń intensywną zabudową kwartałową. Wydaje mi się że taki układ daje wiele możliwości budowy ciekawej i funkcjonalnej struktury miejskiej.
Wyobraźmy sobie teraz, że to co jest budynkiem jest tak naprawdę multifunkcjonalną jednostką ( połączniem mieszkaniówki, biur , szkoły, teatru, muzeum itp. )
Wyobraźmy sobie że to co zielone to nie tylko park, ale
również plac, jakaś luźni zabudowa, generalnie jakaś forma przestrzeni
publicznej, która może być zdefiniowana różnie, ale zawsze według pewnych
określonych ram intensywności.
Wojny światowe 20 wieku, rozwój przemysłu, pojawienie się samochodu, duże migracje ludzi ze wsi do miast. Miało ogromy wpływ na obniżenie się standardu życia w mieście. Miasto zaczynało być ciasne. Stanowiło to ogromy problem ówczesnych miast. To było główną przyczyną rewolucji jaka nastąpiła w myśleniu o mieście i jej konstrukcji i zerwaniu z gęstą siatką na rzecz otwartych wręcz parkowych rozwiązań z ludno porozrzucanymi blokami . I mimo czasem błędnych założeń głownie w skali człowieka i relacji miedzy ludźmi. To musiało się wydarzyć, żebyśmy mogli z urbanistyką miejską pójść dalej
Siatka hippodamejska dała podwaliny pod powstanie wielu
miast, nawet miast, które zdecydowanie łamią jej zasady (musiały mieć jakiś
wzorzec, który mogą złamać) . Racjonalny układ ulic, który został zastosowany w
miastach starożytnej Grecji a który powtarza się i w Barcelonie i na Manhattanie jest bardzo
demokratycznym układem umożliwiającym korzystanie
z miasta różnym klasą społecznym na tych samych zasadach. Żadna fasada i żadna
ulica nie jest faworyzowana, nie tworzą się enklawy dla lepszych i gorszych.
Historie budynków rozgrywają się w obrębie kwartału. A co najważniejsze
regularna siatka daje poczucie matematycznego porządku urbanistycznego i daje
możliwość dla większej swobody experymentowania z architekturą kwartału ( szczególnie
mocno widać to na Manhattanie ).
Tu troszkę poczytuję z „Delirycznego Nowego Jorku” – Rema Koolhaasa
Barcelona ma bardzo wyrazisty układ miasta, którego plany powstały pod koniec 1859 roku. Dzisiejszy układ urbanistyczny miasta stworzył
Ildefons Cerdà. przez rygorystyczny układ urbanistyczny, można było wytworzyć
bardzo intensywność zabudowę, co ciekawe to założenie modernistyczne,
które jak najbardziej odnajduje się w dzisiejszych czasach.
Dzisiaj znów MVRDV :) , ale co zrobić , mało pracowni experymentuje z miksowaniem przestrzeni, a MVRDV robi to wyśmienicie, dlatego często będę cytował ich projekty a tym blogu.
Pokazuje tą mieszkaniówkę, głownie dla tego, żę wykorzystuje bardzo dużą intensywność
zabudowy, działka maksymalnie wykorzystana, ale przez te pokoiki zewnętrze,
które świadomie zostały zastosowane otwiera się na pobliski park i daje mieszkańcom fajną półpubliczną
przestrzeń. To nic innego jak współczesna interpretacja dziedzińca.
Są pracownie które experymentują z przestrzeniami. Które
definiują wszystko na nowo próbując dostosować funkcje do nowych czasów. Taka
pracownia jędrna pewno MVRDV. W 2005 powstaje Mirador ich autorstwa .
Taki odwrócony kwartał zabudowy. Gdzie klasyczny dziedziniec przyjął inna, ale
tożsama funkcje. Tu przestrzeń półprywatna zyskuje dodatkowo fantastyczny
widok, co nie jest możliwe przy klasycznym dziedzińcu.
W naszej codziennej przestrzeni mieszkaniowej można wyróżnić 3 zasadnicze przestrzenie.
Przestrzeń prywatna - najbardziej intymna przestrzeń,
przestrzeń naszych domów, naszym mieszkań
Przestrzeń półprywatna – przestrzeń, której ostatnimi czasy
w urbanistyce miasta moim zdaniem najbardziej się dostało. A jest niezwykle
ważna dla zdrowych relacji z otoczeniem, w którym się mieszka
Przestrzeń publiczna – przestrzeń, która jest ogólnie
dostępna
Czy ktoś kiedyś policzył jaki czas w ciągu dnia
spędzamy na dojazdy? ( dojazdy do pracy, dojazdy do szkoły, dojazdy na zakupy )
Jako społeczeństwo zmultiplikowaliśmy czas jak potrzebujemy, żeby dostać się w dane miejsc . np. wszystkie
galerie handlowe wyrzucane są poza miasto, co zmusza nas do poświęcenia
kolejnej godzinny, żeby tam dotrzeć.
Pracujemy coraz dalej, dzieci wozimy do przedszkoli lub szkoły coraz dalej
.
Jaki jest tego skutek?
po 1. dużą część czasu spędzamy w komunikacji (nawet kilka
godzin dziennie)
po2. powszechne są zakorkowane miasta
po3. korki powodują smog, nie sprzyja to mikroklimatowi
miasta
po4. nie mamy czasu dla rodziny ( ten czas spędzamy w
komunikacji)
Dlatego od jakiegoś czasu publikuje przykłady projektów,
które multiplikują i mieszają różne funkcje.
Dla mnie miasto powinno być BLIŻEJ , powinno bardziej intensywne
( w zabudowie i relacjach miedzy ludźmi). Co w takim wypadku oznacza to BLIŻEJ ?
Wyobraźmy sobie taki scenariusz.( to jest scenariusz mojego
aktualnego sposobu życia )
Mieszkam w Tychach przy samym placu Baczyńskiego, Tu miasto
jest naprawdę blisko, mogę wstać rano i pójść do najbliższej piekarni po
pieczywo, skoczyć na targ (4 minuty drogi) po warzywa i jajka . wrócić
wyszykować dzieci do szkoły czy przedszkoli( szkołę i przedszkole praktycznie
widzę z okna ) , pójść po biegać i po tym wszystkim mieć chwilę czasu na kawę
na tarasie przed pójściem do pracy ( jest godzinna 9) . Prace też mam blisko , na
tym samym piętrze drzwi obok.
W odległości max 10 minut mam większość niezbędnych sklepów
i usług . Jest też plac Baczyńskiego, który w Tychach jako jedyne miejsce
sprawdza się rewelacyjnie jako przestrzeń publiczna .
To że mam wszystko blisko, sprawia że nie tracę czasu na
dojazdy, czuje się przez to bardziej „eko”, ale przede wszystkim zaoszczędzony
czas mogę poświęcić dla swojej rodzinny lub na inne ciekawe zainteresowania.
Miasto, żeby było byś ekologiczne i nie anonimowe musi być intensywne
a niezbędne usługi muszą być dostępne w zasięgu kilku kroków.
BLISKO - znaczy dostępne.
W mieście możemy to zrealizować multiplikując budynki i urbanistykę w mieszanki funkcjonalne. Takie projekty powstają coraz częściej, dziś jako przykład posłuży mi projektem pracowni BIG .Tego typu projekty przede wszystkim przecierają szlaki , w których mieszanie funkcji definiuje na nowo typologie budynku. BIG bardzo sprytnie połączył funkcje spalarni śmieci, z ciepłownią oraz wykorzystał dach na dodatkową funkcję stoku narciarskiego i parku.
Takie działanie
jest również zasadne ekonomicznie, piąta fasada (dach) jest zagospodarowany i
użytkowany.
a tu na stronie BIG można zobaczyć prezentacje
https://big.dk/#projects-arc
1. WAREHOUSE / PADRE HURTADO, CHILE
Nie każdy warsztat musi być topornym budynkiem, w miejscu pracy spędzamy większość naszego dnia, więc powinno sprzyjać naszemu komfortowi psychicznemu , tan warsztat w ciągu dnia otwiera się poprzez duże bramy na krajobraz i zamyka w nocy . Okna sprowadzone są głównie do naświetli.
Cały czas zdaje sobie sporawe, że przedmieścia ze swoimi
hektarami zabudowy jednorodzinnej, są naprawdę mało ekonomiczne, i bardzo nieoologiczne.
Od dłuższego czasu moją głowę zaprząta myślenia na temat typologii, która połączyła by dom z ogrodem, w jakąś
większą mieszkaniowa typologie. Poniżej jeden ze szkiców z mojego szkicownika,
który próbuje rozwiązać ten problem.
codziennie przeszukiwania sieć w poszukiwaniu inspiracji, wiedzy itp , owocuje to zbieraniem wielu danych o ciekawych dla mnie projektach i informacjach . postaram się z nimi dzielić, z krótką notką własną
1. Studio Bua transforms derelict Icelandic farm building into artist's studio
