Masz działkę z drzewami i planujesz budowę domu? To świetnie – zieleń może nadać przyszłemu ogrodowi wyjątkowy klimat. Ale zanim weźmiesz się za projekt, warto sprawdzić kilka rzeczy: czy dane drzewa można wyciąć, jak blisko nich można budować i jak wyznaczyć bezpieczną strefę, by nie naruszyć korzeni. Poniżej – praktyczny przewodnik od strony formalnej i technicznej.
1. Czy to drzewo można wyciąć?
Nie każde drzewo rosnące na działce możesz po prostu usunąć. Na początek:
a) Sprawdź status działki i drzewa:
- Czy działka znajduje się na terenie objętym MPZP (miejscowym planem)?
→ Jeśli tak, mogą być w nim zapisane wytyczne dotyczące ochrony zieleni (np. zakaz wycinki drzew określonych gatunków lub wymóg kompensacji zieleni). - Czy drzewo jest uznane za pomnik przyrody albo znajduje się na obszarze chronionym?
→ W takim przypadku wycinka będzie niemożliwa lub bardzo ograniczona. - Czy drzewo rośnie na granicy działki, przy drodze lub w pasie zieleni gminnej?
→ Sprawdź, czy rzeczywiście należy do Ciebie – częsty błąd to zakładanie, że “rosnące przy ogrodzeniu” = moje.
b) Czy potrzebujesz zezwolenia?
Zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody, zezwolenie nie jest potrzebne w przypadku drzew rosnących na prywatnej działce, usuwanych przez osobę fizyczną dla celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, o ile obwód pnia nie przekracza:
- 80 cm dla topoli, wierzb, klonu jesionolistnego i klonu srebrzystego,
- 65 cm dla kasztanowca, robinii akacjowej, platana klonolistnego,
- 50 cm dla pozostałych gatunków
(pomiary wykonuje się na wysokości 130 cm nad ziemią).
Dla drzew przekraczających te wartości – potrzebna będzie zgoda gminy, często poparta opinią dendrologiczną.
2. Jak blisko drzewa można zaplanować budynek?
Nie istnieje jeden przepis mówiący wprost: „dom musi być odsunięty od drzewa o X metrów”. Jednak są zalecenia arborystyczne i praktyki projektowe, które pozwalają określić bezpieczną strefę wokół drzewa.
a) Czym jest strefa ochronna drzewa?
To przestrzeń, w której znajdują się korzenie odpowiedzialne za pobieranie wody, stabilność i oddychanie drzewa. Jej naruszenie – nawet częściowe – może prowadzić do:
- obumarcia drzewa po kilku sezonach,
- osłabienia strukturalnego (zwiększone ryzyko przewrócenia się),
- konieczności wycinki z powodu zagrożenia bezpieczeństwa.
b) Jak obliczyć strefę ochronną?
Stosuje się prosty wzór:
R = (5 × obwód pnia w cm) ÷ 100
Gdzie:
- R – promień strefy ochronnej w metrach,
- obwód pnia mierzymy na wysokości 130 cm nad gruntem.
Przykłady:
- drzewo o obwodzie 80 cm → R = 4 m
- drzewo o obwodzie 120 cm → R = 6 m
W tej strefie nie powinno się:
- prowadzić wykopów,
- układać fundamentów ani instalacji,
- składować ziemi, materiałów, maszyn budowlanych.
3. Jak rozpoznać ryzykowne sytuacje?
Nie wszystkie drzewa na działce będą kolidować z planowaną zabudową. Ale warto zwrócić szczególną uwagę na:
- Stare drzewa z rozbudowaną koroną – ich korzenie często rozciągają się nawet poza rzut korony.
- Grupy drzew – np. starodrzewie, zadrzewienia naturalne lub zakrzaczenia na granicy działki mogą tworzyć strefy biologicznie cenne (potrzebna może być ocena przyrodnicza).
- Drzewa wzdłuż granicy działki lub przy drodze – często podlegają osobnym regulacjom (zarząd drogi, służebności, strefy ochronne).
4. Jakie są najczęstsze błędy inwestorów?
- Nieświadome naruszenie strefy korzeniowej przy budowie domu lub ogrodzenia.
- Zgłoszenie wycinki „po fakcie” – czyli po rozpoczęciu prac ziemnych.
- Zaniedbanie formalności przy projektowaniu zjazdu z drogi publicznej (w kolizji z drzewem).
- Zbyt optymistyczne założenie, że młode drzewo „da się przesadzić” – a nie każdy gatunek to wytrzyma.
Podsumowanie:
Działka z drzewami może być miejscem na piękny, zacieniony, spokojny dom – ale pod warunkiem, że od początku projektujesz świadomie. Zignorowanie zieleni na etapie koncepcji może prowadzić do kosztownych zmian, kar administracyjnych lub – co gorsza – zniszczenia unikalnego klimatu miejsca.
Chcesz sprawdzić, jak wykorzystać drzewa na swojej działce zamiast z nimi walczyć?
